Ο βασιλιάς Αμπντάλα της Ιορδανίας δέχθηκε σήμερα τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, μια σπάνια συνάντηση σε αυτό το επίπεδο μεταξύ ηγετών των δύο γειτονικών χωρών, των οποίων οι σχέσεις γνωρίζουν εντάσεις τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσαν τα Ανάκτορα στο Αμάν, οι δύο άνδρες συζήτησαν την κατάσταση στην Πλατεία των Τζαμιών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ, καθώς η Ιορδανία είναι ο επίσημος θεματοφύλακας των μουσουλμανικών και των χριστιανικών ιερών τόπων στην Ιερουσαλήμ.
Ο βασιλιάς Αμπντάλα υπογράμμισε την ανάγκη το Ισραήλ να σέβεται το καθεστώς του Τεμένους Αλ-Ακσα στην Ιερουσαλήμ. Τόνισε επίσης την “ανάγκη να γίνεται σεβαστό και να μην αγγίζεται το ιστορικό και νομικό καθεστώς στην Πλατεία των Τζαμιών”, που αποτελεί το επίκεντρο των ισραηλινο-παλαιστινιακών εντάσεων.
Τρίτος ιερότερος χώρος του Ισλάμ μετά τη Μέκκα και τη Μεδίνα και ο πιο ιερός του Ιουδαϊσμού, η Πλατεία των Τζαμιών όπου βρίσκεται το Τέμενος Αλ Άκσα, γνωστή στους εβραίους ως Όρος του Ναού, είναι στην Παλιά Πόλη της Ιερουσαλήμ, στον κατεχόμενο και προσαρτημένο στο Ισραήλ παλαιστινιακό τομέα.
Ο Νετανιάχου, ο οποίος προηγουμένως διετελεσε πρωθυπουργός από το 2009 έως το 2021, επανήλθε στην εξουσία τον περασμένο μήνα επικεφαλής ενός συνασπισμού που περιλαμβάνει ακροδεξιά και υπερορθόδοξα κόμματα.
Η σύντομη επίσκεψη στις αρχές Ιανουαρίου του ακροδεξιού υπουργού του για την Εθνική Ασφάλεια Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ στο σημείο, υπό αυστηρά μέτρα ασφαλείας, προκάλεσε κύμα διεθνούς καταδίκης.
– “Πρόκληση” –
Βάσει ενός ιστορικού καθεστώτος, όσοι δεν είναι μουσουλμάνοι μπορούν να επισκέπονται αυτόν τον χώρο σε συγκεκριμένες ώρες αλλά δεν μπορούν να προσεύχονται εκεί. Τα τελευταία χρόνια, ένας αυξανόμενος αριθμός εβραίων, ως επί τω πλείστον εθνικιστών, προσεύχονται εκεί κρυφά, μια κίνηση που καταγγέλλεται ως “πρόκληση” από τους Παλαιστίνιους, την Ιορδανία και άλλες χώρες της περιοχής.
Το γραφείο του Νετανιάχου ανακοίνωσε από την πλευρά του ότι η συνάντηση αφορούσε “περιφερειακά θέματα” και τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών που συνδέονται από το 1994 με ειρηνευτική συνθήκη η οποία έθεσε τέλος στην κατάσταση πολέμου μεταξύ των δυο χωρών.
Η επίσκεψη αυτή είναι το πρώτο επίσημο ταξίδι του Νετανιάχου στο εξωτερικό από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του. Συνοδευόταν από τον υπουργό Στρατηγικών Υποθέσεων Ρον Ντέρμερ και τον Ρόνεν Μπαρ, επικεφαλής της υπηρεσίας Εσωτερικής Ασφάλειας της Σιν Μπετ, καθώς και τον σύμβουλο Εθνικής Ασφάλειας Τσάχι Χάνεγκμπι και τον στρατιωτικό γραμματέα του Νετανιάχου Άβι Γκιλ, σύμφωνα με Ισραηλινό αξιωματούχο.
Η τελευταία γνωστή συνάντηση μεταξύ του Αμπντάλα Β΄και του Νετανιάχου ήταν το 2018.
Ο βασιλιάς της Ιορδανίας που έχει επανειλημμένα περιγράψει την ειρήνη με το Ισραήλ ως μια “ψυχρή ειρήνη” είχε εκτιμήσει το 2019 ότι οι σχέσεις ήταν “στο χαμηλότερο” επίπεδο.
Σύμφωνα με την ισραηλινή ανακοίνωση, ο Αμπντάλα Β΄και ο Νετανιάχου “επικεντρώθηκαν στη στρατηγική συνεργασία, στους τομείς της οικονομίας και της ασφάλειας, μεταξύ του Ισραήλ και της Ιορδανίας, που συμβάλλει στην ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας”.
Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν υπογραμμίσει κατ’ επανάληψη ότι οι σχέσεις με την Ιορδανία είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια του Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός πρώην υπουργός Άμυνας Μπένι Γκανζ είχε συναντήσει τον Αμπντάλα Β’ στο Αμάν τον Ιανουάριο του 2022, λιγότερο από έναν μήνα μετά την επίσκεψη του πρώην πρωθυπουργού Ναφτάλι Μπένετ.
– “Να σταματήσει η βία” –
Τον Νοέμβριο του 2021, η Ιορδανία και το Ισραήλ κατέληξαν σε συμφωνία που επιτρέπει στο χασεμιτικό βασίλειο να παρέχει ηλιακή ενέργεια στο εβραϊκό κράτος, το οποίο σε αντάλλαγμα θα πρέπει να παρέχει αφαλατωμένο νερό στη γειτονική του χώρα, μεγάλο μέρος της οποίας είναι έρημος.
Από την αρχή της χρονιάς, το ιορδανικό υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τον Ισραηλινό πρεσβευτή στο Αμάν δύο φορές, την πρώτη για να διαμαρτυρηθεί για την επίσκεψη του Μπεν Γκβιρ στην Πλατεία των Τζαμιών και τη δεύτερη επειδή Ισραηλινός αστυνομικός εμπόδισε τον Ιορδανό πρέσβη να εισέλθει σε αυτόν τον χώρο.
Ο βασιλιάς της Ιορδανίας υπογράμμισε σήμερα “την ανάγκη να σταματήσει η βία για να ανοίξει ο δρόμος (…) για την ειρηνευτική διαδικασία”.
Κάλεσε επίσης “να σταματήσει κάθε μέτρο που μπορεί να θέτει σε κίνδυνο τις ευκαιρίες για ειρήνη”, επαναλαμβάνοντας “την πάγια θέση της Ιορδανίας υπέρ της λύσης των δύο κρατών”, ισραηλινού και παλαιστινιακού, που θα συνυπάρχουν δίπλα-δίπλα “με ειρήνη και ασφάλεια”.
Η Ιορδανία είναι πιστός σύμμαχος της Ουάσινγκτον και κατοικούν σε αυτήν πολλοί άνθρωποι παλαιστινιακής καταγωγής. Είναι ελπιδοφόρο ότι η κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν θα πιέσει το Ισραήλ να διατηρήσει το στατους κβο στο τέμενος Αλ Άκσα, του οποίου η συντήρηση πληρώνεται από την Ιορδανία.
Αξιωματούχοι είπαν στο Reuters ότι ο βασιλιάς Αμπντάλα αναμένεται να επισκεφθεί την Ουάσινγκτον στα τέλη Ιανουαρίου. Θα έχει συνομιλίες με υψηλόβαθμους αξιωματούχους των ΗΠΑ και πιθανόν θα συναντήσει τον Μπάιντεν και θα θίξει το θέμα της Ιερουσαλήμ και τους τρόπους προώθησης της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή.
Η ανάληψη της εξουσίας στο Ισραήλ από την πιο δεξιά κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας προκαλεί φόβους για μια στρατιωτική κλιμάκωση στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, όπου 18 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί από τις αρχές Ιανουαρίου, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου.
Πηγή: ΑΜΠΕ